گمرک جمهوری اسلامی ایران و تعاریف قوانین مرتبط با ترانزیت و حمل و نقل بین المللی
اجرا و نظارت بر عملکرد صحیح قوانین و آیین نامه های مربوطه را، گ.م.ر.ک جمهوری اسلامی ایران برعهده دارد که ذیلاً مهم ترین موارد آن تعریف می گردد.
1) قانون گ.م.ر.ک
عبارت است از مجموع مقررات و قوانین و آیین نامه های مربوط به واردات و صادرت و ترانزیت که اعمال و اجرای آن به عهده گمرک محول شده است.
2) کاپوتاژ
کاپوتاژ عبارت است از حمل کالا از یک نقطه به نقطه دیگر کشور از راه دریایی یا رودخانه های مرزی.
اصطلاحاً پروانه خروج موقت وسیله نقلیه از کشور توسط گمرک نیز کاپوتاژ نامیده می شود و در حال حاضر پروانه مذکور برای کامیون ها یک ساله و در تهران توسط گمرک جنوب و در شهرستان ها توسط گمرکات مجاز صادر می شود.
3) ترانزیت
انتقال کالای گمرک نشده از یک گ.م.ر.ک به دیگری که به صورت ترانزیت اداری و شخصی انجام می پذیرد.
4) کالای صادراتی و کالای ترانزیتی ( گذربر )
کالای صادراتی به کالایی اتلاق می شود که اصلیت آن ایرانی بوده و پس از انجام تشریفات گمرکی برای صدور به خارج از کشور اظهارنامه کالای صادراتی برای آن صادر شود.
کالای ترانزیتی به کالایی اتلاق می شود که از کشور دیگر وارد ایران و با جابجایی وسیله حمل به مقصد کشور دیگری حمل می شود و برای آن کالا پس از انجام تشریفات گمرکی پروانه ترانزیت صادر می شود. ضمناً کالای ترانزیتی یا گذربر از پرداخت حقوق گمرکی و سود بازرگانی معاف است.
تبصره
حمل کالای ترانزیتی نقش بسزایی در ایجاد منابع ارزی کشورمان دارد.
در لینک مربوطه می توانید اطلاعات عمومی در حمل و نقل را مطالعه کنید و برامون کامنت بذارید.
5) تعهد ترانزیت
سندی است که توسط گمرک تنظیم می شود و به موجب آن اجازه داده می شود کالاها به طور گذربری یا ترانزیت بدون پرداخت حقوق و عوارض حمل شوند و معمولا حاوی کلیه مشخصات لازم برای تعیین حقوق و عوارض ورودی در مورد مقتضی و یک تعهد ” تضمین ” شده مبنی بر ارائه کالاها با مهر و موم دست نخورده به دفتر مقصد می باشد.
6) ترانزیت ( پاساوان )
عبارت است از روشی که به موجب آن کالاها تحت نظارت گمرک از یک دفتر به یک دفتر گ.م.ر.ک دیگر حمل می شود.
7) مهر و موم ( سیم و سرب )
عبارت است مجموعه ای متشکل از مهر و موم یا سیم و سرب و چفت و بست که با یک روش مطمئن به هم متصل شده اند، مهر و موم برای اعمال بعضی روش ها “ ترانزیت گمرکی بالاخص ” الصاق می شود.
معمولا به منظور پیشگیری یا جلب توجه نسبت به هر نوع دخالت غیر مجاز به اقلامی است که سیم و سرب شده است.
مهر و موم معمولا روی بسته ها، محفظه های واگن بار، وسایل حمل و نقل و … الصاق می گردد. همچنین ممکن است برای شناسایی خود کالا ها به کار برده شود.
8) مهر و لاک
مهر و لاک عبارت است از قطعه فلز یا از سایر مواد که برای بهم متصل کردن دو انتهای یک چفت و بست به شیوه ای مطمئن به کار رفته باشد.
9) منطقه آزاد
منطقه ازاد به بخشی از قلمرو یک کشور گفته می شود که در آنجا کالاهای وارده تا آنجا که در ارتباط با حقوق و عوارض ورودی می شود عموما به عنوان کالای خارج از ” قلمرو “ تلقی شده و مشمول نظارت نمی شود.
10) نظارت
نظارت یعنی اقدامی که برای تضمین اجرای قوانین و مقرراتی که گمرک مسئول اجرای آنها است به عمل می آید.
11) نماینده ترخیص
نماینده ترخیص عبارت است از شخصی که تشریفات ترخیص کالا را از گ.م.ر.ک به عهده می گیرد و مستقیماً از طرف شخص دیگری با در دست داشتن وکالتنامه رسمی با گ.م.ر.ک سروکار دارد.
12) حقوق گمرکی
عبارت است از حقوقی که طبق تعرفه گ.م.ر.ک وضع شده و به کالا هنگام ورود و یا خروج از ” قلمرو گمرکی ” تعلق می گیرد.
13) حقوق و عوارض ورودی
یعنی حقوق ، مالیات ها، هزینه ها و عوارضی که هنگام ترخیص کالا وصول می شود.
ولی این حقوق شامل هزینه و عوارضی از حیث مبلغ محدود به هزینه تقریبی خدمات انجام یافته می باشد، نیست.
14) حقوق و عوارض ورودی و خروجی
یعنی حقوق گمرکی و سایر حقوق، مالیات ها، هزینه ها و سایر عوارضی که هنگام ورود یا ” صدور ” کالا وصول می شود ولی این حقوق شامل هزینه ها و عوارضی که از حیث مبلغ محدود به هزینه تقریبی خدمات انجام یافته می باشد نیست.
15) ترخیص کالا
عبارت است از انجام ” تشریفات گمرکی ” لازم برای خروج کالا برای مصرف داخلی یا قراردادن تحت روش گمرکی دیگر.
16) تشریفات گ.م.ر.ک
عبارت است از کلیه عملیاتی که باید توسط شخص ذینفع انجام بگیرد تا مقررات قانونی و آیین نامه ای در رابطه با کنترل افراد در مرز گمرکی و ترخیص اثاثه کالاها و وسایل نقلیه در موقع ورود، صدور و ترانزیت که “ گمرک ” مسئول اجرای آن است به مورد اجرا گذاشته شود.
17) تضمین
عبارت است از آن سپرده ای که از نظر گمرک کافی بوده و اجرای تعهدی را در برابر آن تامین کند.
هرگاه تضمین، اجرای تعهدات ناشی از چندین عملیات را تامین نماید، “ تضمین کلی ” نامیده می شود. تضمین معمولاً به صورت سپرده یا تعهد قانونی انجام می شودو معمولاً برای تعهد قانونی یک ضامن نیز لازم است.
18) تقلب گ.م.ر.ک.ی
عبارت است از هر نوع عملی که به موجب آن شخصی گ.م.ر.ک را فریب دهد یا سعی کند فریب دهد تا بدینوسیله از پرداخت کلی یا جزئی حقوق گمرکی و عوارض ورودی یا خروجی یا از اجرای اقدامات مربوط به ممنوعیت ها یا محدودیت های پیش بینی شده در مقررات قانونی یا آیین نامه های مورد اجرا فرار کند و یا با زیر پا نهادن این مقررات یا ارتکاب خلاف گمرکی از امتیازی مغایر با قبیل مقررات استفاده کرده یا سعی کند استفاده کند.
19) تخلف
عبارت است از هرنوع نقض یا سعی در نقض کردن قوانین گمرکی.
20) قاچاق
عدم اظهار کالای بارگیری شده در محفظه بار اعم از کالای وارداتی یا صادراتی یا ترانزیتی، تعویض کالای ترانزیت خارجی یا برداشتن آن، اظهار کردن کالای ممنوع الورود و یا غیر مجاز تحت عنوان کالای مجاز، قاچاق محسوب می شود.
21) اظهارنامه
اظهارنامه عبارت است از سندی که برای انجام تشریفات گمرکی محموله به منظور تعیین حقوق و سود بازرگانی و سایر هزینه های متعلقه اعم از کالای ورود قطعی و غیر قطعی به کار برده می شود.
طرز تنظیم و تسلین اظهارنامه و پیوست های آن و ترتیب ممیزی و بازبینی کالا در آیین نامه گمرکی معین می شود.
22) زمان متعارف خروج از مرز
عبارت است از زمان هایی که گمرک برای حمل کالا از زمان بارگیری تا زمان خروج از مرز و بالعکس در نظر میگیرد و راننده موظف است ظرف زمان های تعیین شده و از مسیرهای مجاز حرکت کند و در غیر این صورت علاوه بر تعلق جریمه نقدی، ملزم به ادای توضیحات موجه به اداره بازرسی و رسیدگی به شکایات گمرک ایران خواهد بود.
23) مبدا و مقصد مجاز برای کامیون های تحت صحابت تیر
تهران، آستارا، البرز، قزوین، اصفهان، تبریز، کرمان، مشهد، یزد، ارومیه، کرمانشاه، بندرعباس، شیراز، اهواز، بندرامام، بوشهر، زاهدان و سهلان نیز گمرکات مقصد برای کامیون های ” تیر ” می باشند.
24) سرراهی ( مرزی ) کارنه تیر
بازرگان، آستارا، لطف آباد، اینچه برون و دوغارون.
25) کامیون های ترانزیتی خارجی
بندر امام، بندر بوشهر، آستارا، انزلی، بازرگان، باجگیران، بندر عباس، جلفا، دوغارون، سرو، آبادان، خرمشهر، سرخس، بیله سوار، بندر لنگه، لطف آباد، چابهار، نوشهر، میرجاوه، مهرآباد.
26) دفترهای بین راهی
عبارت است از دفترهایی که که کالا ها از آنجا در جریان “ عملیات ترانزیت ” وارد یا صادر می شوند.
27) دفتر بارگیری
عبارت است از دفتری که تحت اختیارات ان برخی اقدامات اولیه، به منظور تسهیل شروع عملیات ترانزیت در دفتر مبدا عزیمت وسیله حمل و نقل انجام می گیرد.
28) دفتر مقصد
یعنی آن دفتر که در آنجا عملیات ترانزیت گمرکی به پایان می رسد.
29) کسر تحویلی و کسر تخلیه
کسر تحویلی عبارت است از کسری که در هنگام بازبینی کالا در اولین گمرکخانه ورودی در حین مطابقت کالا با مانیفست مشاهده می شود.
کسر تخلیه عبارت است از کسری که به هنگام تخلیه وسیله حمل در گمرکخانه مقصد، مغایرت آن با اظهارنامه و سایر اسناد حمل مشاهده می شود.
30) اضافه تخلیه و اضافه تناژ
اضافه تخلیه عبارت است از کالایی که در مانیفست و سایر اسناد حمل قید نشده باشد.
اضافه تناژ یا اضافه وزن عبارت است از کالایی که در هنگام باسکول در زمان تخلیه مغایر با وزن قید شده در اسناد حمل و مانیفست باشد.
31) صورت مجلس کشف اختلاف
عبارت است از سندی که در مواقع مغایرت کالای تخلیه شده با اسناد حمل اوسط مامورین گمرک با ذکر کامل چگونگی تنظیم و به امضای مسئولین گمرکی و متصدی حمل می رسد.
32) اعلام وصول
عبارت است از تاییدیه کتبی گمرکخانه گیرنده کالا به اولین گمرکخانه ورودی کشور مبنی بر چگونگی دریافت کالا.
