در تعاریف و مقررات حمل و نقل زمینی و پارت دو به صورت کامل مقررات حمل و نقل جاده ای نسخه ی اول بیان شده است.
تعاریف
محموله ترافیکی
محمولاتی که از نظر ابعاد و اوزان بیش از میزان مندرج در مقررات حمل ونقل بار در راه ها بوده و در جهت ترافیکی بودن غیر قابل تفکیک باشند.
وسیله نقلیه ترافیکی
وسیله نقلیه ای که بدون بار و یا پس از بارگیری ابعاد و اوزان آن بثیش از میزان مندرج در مقررات حمل و نقل بار در راه ها باشد.
مجوز ترافیکی
برگه ای است حاوی اطلاعات محموله ترافیکی، وسیله نقلیه، مسیر حمل و کلیه شرایط حمل که در طول مسیر باید رعایت گردد این مجوز ها بر دو گونه می باشند.
- پروانه عبور
- اجازه نامه
شرکت حمل و نقل ترافیکی
شرکت حمل و نقلی است که علاوه بر پروانه فعالیت شرکت های حمل و نقل عادی پروانه فعالیت شرکت های حمل و نقل ترافیکی و فوق سنگین را براساس ضوابط از سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای دریافت نموده باشد.
اسکورت
خودرویی است از نوع سواری یا وانت که وسیله نقلیه حامل محمولات ترافیکی را با علایم و تجهیزات هشدار دهنده در طول مسیر حمل همراهی نموده و دیگر وسایل نقلیه را از تردد آن آگاه می نماید.
دهانه پل
فاصله آزاد بین دو پایه متوالی در امتداد طول عرشه پل را دهانه پل می گویند.
کنارگذر
راه فرعی که در کنار پل و یا تونل جهت عبور محمولاتی که امکان عبور از آن ها را ندارند ساخته می شود را کنارگذر می گویند
یدک (تریلر)
عبارت از وسیله نقلیه یا بارگیری است که با یک وسیله نقلیه موتوری کشنده می شود.
نمیه یدک (نیمه تریلر)
عبارت از یدکی است که به یک وسیله نقلیه دیگر به طوری متصل می گردد که بخشی از وزن بار آن بر روی کامیون یا کامیون های کشنده قرار گرفته و حمل می شود.
کمر شکن
نیمه یدک ( بارگیر ) غیر ثابتی است به شکل کفی دارای ارتفاع سطح بارگیر کمتر از کفی و اختلاف ارتفاع بین سطح بارگیر با سطح محل قرارگیری چرخ پنجم ( شترگلو ) با خاصیت تقسیم بار که برای حمل کالای سنگین و غیر قابل تفکیک استفاده می گردد.
بوژی
یدک غیر ثابتی است با تعداد محور متغییر و سیستم هیدرولیکی توزیع نیرو و تنظیمات مستقل برای هر محور و هر طرف که برای حمل کالاهای فوق سنگین و غیر قابل تفکیک مورد استفاده قرار می گیرد.
کشویی
نیمه یدک غیر ثابت کفی با کمر شکن با طول متغییر که برای حمل کالاهایی دارای طول زیاد (طویل) غیر قابل تفکیک استفاده می گردد.
پایپ
بارگیری است منفصل شامل چند قسمت که از محموله به عنوان رابط استفاده می گردد و برای حمل کالاهای دارای طول زیاد غیر قابل تفکیک استفاده می گردد.
دلی ( مبدل )
عبارتست از یک اکسل یا گروهی از اکسل ها با ریض متصل به هم جهت افزایش محور وسیله نقلیه و تبدیل یک و نیم تریلر به یک تریلر بزرگ.
کلیات
ماده یک) وسایل نقلیه ای که ابعاد و اوزان آن ها بدون بار یا پس از بارگیری محموله حداقل در یکی از ابعاد و یا اوزان مقررات حمل و نقل بار در راه ها تجاوز نماید، مشمول مقررات این دستورالعمل بوده و برای تردد آن ها باید مجوز ترافیکی صادر شود.
اینگونه وسایل نقلیه در این دستور العمل وسایل نقلیه ترافیکی و محمولات آن ها محمولات ترافیکی نامیده می شوند.
ابعاد و اوزان مجاز تردد در مقررات حمل و نقل بار در راه ها
- عرض: 2/60 متر
- ارتفاع: 4/50 متر
- طول: کامیون دو محور 10 متر / کامیون سه محور 12 متر / کامیون با یدک 18/35 متر / تریلی 4 محور و بیشتر 16/50 متر / تریلی خودرو بر 20/75 متر
- وزن کل : 44 تن
تبصره
چنانچه در محورهایی از راه های ارتباطی کشور به دلیل موانع موجود، محدودیت های ارتفاع کمتر از 4/50 متر اعمال گردد، تردد وسایل نقلیه با ارتفاع کمتر از 4/50 متر نیز در این محور ها، مشمول مقررات این دستورالعمل می باشند.
ماده دو) حداکثر میزان بیرون ماندگی بار از وسیله نقلیه نباید از میزان زیر تجاوز نماید:
عقب: از مرکز آخرین محور وسایل نقلیه در کامیون ها 3 متر و در تریلی ها 5 متر می باشد.
جلو: از مرکز اولین محور وسیله نقلیه 1/50 متر می باشد.
وسایل نقلیه ای که میزان بیرون ماندگی و یا جلوآمدگی بار بیش از مقادیر فوق باشد، تحت هیچ شرایطی اجازه تردد در راه های کشور را ندارند.
تبصره
محمولاتی که دارای طول بیش از 45 متر بوده و لزوما بایستی توسط بارگیری های کشویی حمل گردد و یا بواسطه شرایط خاص بارگیری میزان بیرون ماندگی بار از وسیله نقلیه بیش از مقادیر یاد شده باشد در صورت عدم وجود بارگیر مناسب، سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای می تواند با اعمال شرایط خاص و در نظر گرفتن تمهیدات ایمنی لازم با تردد آن موافقت نموده و مجوز ترافیکی لازم را صادر نماید.
ماده سه) حداقل فاصله آزاد جلو بار تا پشت اطاق کشنده در وسایل نقلیه مفصل دار در حالتی که کشنده با تریلر در یک راستا باشند نباید از میزان زیر کمتر باشد.
D=(W*0/25)+30
تبصره یک
حداکثر میزان جلو آمدگی بار از بارگیر در وسایل نقلیه ترافیکی که دارای بارگیر منفصل بوده و بوسیله اتصال مفصلی تریلر به کشنده متصل می گردد با رعایت فاصله آزاد جلو بار تا پشت اطاق کشنده نباید از ابتدای بار تا مرکز اولین محور تریلر از سه متر تجاوز نماید.
تبصره دو
استفاده از چند مالبند متصل به یکدیگر در تریلی های حامل محمولات ترافیکی ممنوع می باشد.
ماده چهار) وسایل نقلیه ای که پس از بارگیری ابعاد و اوزان ان ها براساس مفاد ماده یک مشمول شرایط و ضوابط این دستورالعمل باشند، تردد آن ها بدون مجوز ترافیکی در راه های کشور ممنوع می باشد.
مدارک لازم جهت صدور مجوز ترافیکی:
- بارنامه
- برگ درخواست صدور مجوز حاوی مشخصات محموله و وسیله نقلیه از سوی شرکت حمل کننده یا نهاد دولتی
- برگ معرفی شرکت حمل کننده
- برگ توزین شامل بار محوری و کل
ماده پنج) شرکت های حمل و نقل ترافیکی موظفند علاوه بر رعایت مقررات عمومی حمل و نقل کالا، کلیه شرایط و ضوابط مربوط به حمل و نقل محمولات ترافیکی در هر سفر را مطابق مفاد این دستور العمل از مبدا تا مقصد که در پروانه عبور درج گردیده را رعایت و مراتب را به راننده یا نماینده ای که همراه وسیله نقلیه حامل محموله اعزام می نمایند تفهیم نمایند.
ماده شش) در صورتی که فضای فرم پروانه عبور برای درج توضیحات لازم خصوصا در مسیرهای طولانی کافی نباشد و با انتخاب مسیر به صورت کلی براساس درخواست امکان پذیر نباشد می توان مسیر حمل را به چندین قسمت تقسیم نمود و برای هر قسمت از مسیر پروانه عبور جداگانه با درج عبارت ” این پروانه عبور در ادامه پروتنه عبور شماره می باشد ” صادر گردد در این صورت برای پروانه عبور هر قسمت ارائه بارنامه جداگانه الزامی نیست.
تبصره
بکارگیری فن آوری های پیشرفته در حمل و نقل جاده ای که زمینه رعایت موثرتر و کاراتر مفاد این دستورالعمل را فراهم نماید با رعایت استانداردهای مربوط و تایید سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای کشور بلامانع است.
ماده هفت) حمل محمولات ترافیکی نظیر کمباین، بدوزر، سایدیوم و فینیشر با قطعات منفصله شامل دروکن، تیغه، لوله گذار و آسفالت پخش کن در صورتیکه محموله از اطراف بارگیر وسیله نقلیه بیرون زدگی نداشته باشد مجاز می باشد در غیر اینصورت باید قطعات منفصله یاد شده را با وسیله نقلیه دیگری حمل کنند.
ماده هشت) جابه جایی محمولات ترافیکی ترانزیتی در قلمرو کشور ایران تابع شرایط و ضوابط این دستور العمل می باشد و در صورتی که مبدا و یا مقصد بار در داخل کشور بوده و اسناد حمل از مبدا تا مقصد صادر شده باشد و یا به صورت ترانزیت عبوری از قلمرو کشور حمل گردند و تغییری در اسناد حمل صورت نگیرد در این حالت صدور بارنامه داخلی الزامی نیست.
ماده نه) عبور وسایل نقلیه حامل محمولات ترافیکی در داخل شهر ها تابع ضوابط و مقررات شهری بوده و شرکت های حمل و نقل بایستی با هماهنگی مسئولین مربوطه در محدوده شهر تردد نمایند.
ماده ده) تردد وسایل نقلیه حامل محمولات ترافیکی خارج از مسیرهای مندرج در مجوز ترافیکی ممنوع می باشد و در صورت ضرورت با صلاحدید اداره راهداری و حمل و نقل جاده ای محل و هماهنگی با پلیس راه منطقه از مسیر جایگزین عبور داده شده و در غیر این صورت توسط شرکت حمل و نقل موظف است نسبت به اخذ اصلاحیه مسیر از سازمان اقدام نماید.
ماده یازده) تردد وسایل نقلیه ترافیکی در آزادراه ها یا راه ایی که به طور کلی برای تردد وسایل نقلیه حامل بار ممنوع اعلام شده اند، مجاز نیست و در صورتی که برای حمل محموله ترافیکی مسیر دیگری غیر از ازادراه یا راه های فوق الذکر وجود نداشته باشد، شرکت های حمل و نقل ترافیکی می توانند با هماهنگی اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان و پلیس راه استان در این گونه راه ها یا بخشی از آن ها با رعایت موارد ایمنی، تردد و در اولین خروجی ممکن از آن ها خارج شوند.
ماده دوازده) شرکت های حمل و نقل موظفند قبل از صدور بارنامه و دریافت مجوز ترافیکی ، نسبت به حصول اطمینان از وضعیت فنی و ایمنی وسیله نقلیه مطابق مفاد 5 و 6 آیین نامه اجرایی تبصره 1 ماده 31 قانون رسیدگی به تخلافات رانندگی و بارگیری مطابق مقررات و همچنین اطمینان از مهار مناسب محموله اقدام نمایند.
ماده سیزده) شرکت های حمل و نقل موظفند قبل از اقدام به دریافت مجوز ترافیکی برای جابه جایی محمولات ترافیکی باید مسیر عبور را از نظر محدودیت های ابعادی و وزنی بررسی نموده و پس از اطمینان از امکان عبور وسیله نقلیه حامل محموله در مسیر و همچنین آخرین تغییرات انجام شده در این دستورالعمل و محدودیت های اعمال شده که از طریق سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای کشور و یا ادارات کل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان ها اعلام می گردد، اقدام به دریافت مجوز ترافیکی نمایند.
ماده چهارده) ساعت مجاز حرکت وسایل نقلیه ترافیکی از نیم ساعت بعد از طلوع آفتاب تا نیم ساعت قبل از غروب آفتاب می باشد.
تبصره 1
شرکت های حمل و نقل موظفند برنامه زمانی سفر وسایل نقلیه را با زمان دقیق ساعت حرکت در مناطق مختلف کشور و در ماه های مختلف سال به نحوی تنظیم نمایند که توقف ان ها در زمان های مناسب و در توقفگاه های مشخص در مسیر تعیین شده برای حرکت صورت گیرد.
تبصره 2
تردد وسایل نقلیه حامل محمولات ترافیکی که ابعاد آن ها با محموله از عرض 3 متر، طول کل 20 متر، ارتفاع از سطح زمین 4/80 متر و وزن کل از 44 تن تجاوز ننماید، مشروط به داشتن حداقل یک اسکورت و عدم وجود محدودیت های ارتفاعی کمتر از 4/80 متر در مسیر با رعایت مفاد تبصره ماده 53 این دستورالعمل در شب مجاز می باشد.
تبصره 3
تردد وسیله نقلیه حامل محموله ترافیکی در شهر هایی که محدودیت تردد وسایل نقلیه در روز اعمال می گرددو یا در روستاهایی که به دلیل عبور از کنارگذر پل ها و مواردی از این قبیل حرکت وسایل نقلیه در روز خطر آفرین است، در شب ( بین ساعت 24 تا 5 صبح ) از منطقه مورد نظر با هماهنگی پلیس مربوطه مجاز می باشد.
ماده پانزده) تردد وسایل نقلیه حامل محمولات ترافیکی در راه های کشور در کلیه ایام سال مجاز می باشد به جز محورهایی که به دلیل تردد زیاد از طرف سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای با پلیس راه ناجا ممنوعیت تردد برای تریلی های حامل محمولات ترافیکی در آن ها اعلام شده باشد.
ماده شانزده) در شرایطی که به دلایلی مانند انعکاس نور، مه، بارش سنگین، دود، گرد و غبار شعاع دید کمتر از 250 متر باشد، وسیله نقلیه حامل محمولات ترافیکی نبایستی حرکت نماید در این صورت راننده بایستی در نزدیک ترین پارکینگ ایمن توقف و منتظر بماند تا شعاع دید اصلاح شود
ماده هفده) وسیله نقلیه حامل محمولات ترافیکی بایستی در حین حرکت حداقل 200 متر از وسیله نقلیه با کامیون دیگر که در جلوی آن حرکت می کند، فاصله داشته باشد مگر اینکه در حال سبقت بوده و یا در منطقه شهری که امکان حفظ 200 متر فاصله وجود ندارد قرار داشته باشد.
ماده هجده) وسایل نقلیه ترافیکی با رعایت شرایط ذیل می توانند محمولات عادی را بارگیری و حمل نمایند:
- وزن وسیله نقلیه با بار از 56 تن تجاوز ننماید.
- سطح بارگیری آن ها ثابت باشد در این صورت استفاده از بارگیر ها متغییر و محورهای واسط مجاز نمی باشد.
- محمولات از اطراف بارگیر بیرون زدگی نداشته باشد.
ماده نوزده) قرارگیری بار بر روی بارگیر وسایل نقلیه که سطح ان کمتر از عرض وسیله نقلیه و طول 200 سانتی متر است ممنوع می باشد.
تبصره
سطح بارگیری مورد نظر بایستی صاف و بدون اختلاف ارتفاع باشد.
ماده بیست) محموله بر روی یدک ها و نیمه یدک ها بایستی به گونی بارگیری شود که محموله به صورت کاملا افقی بدون زاویه شیب بر روی بارگیر قرار گرفته باشد.
تبصره
در صورت استفاده از جداکننده به منظور رفع شیب محموله بر روی بارگیر بایستی محورهای قسمت عقب و جلو متناسب با یکدیگر باشند.
ماده بیست و یک) در بارگیری های مفصل دارای سیستم فرمان و تنظیم ارتفاع بایستی محورهای قسمت عقب و جلو متناسب با یکدیگر باشند.
ماده بیست و دو) سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای کشور می تواند بخشی از فعالیت های اجرایی این دستورالعمل به جز مقررات فصل دهم را به انجمن صنفی و یا شرکت های حمل و نقل فوق سنگین و ترافیکی واگذار و بر فعالیت آن ها نظارت نماید.
