سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای به منظور تعاریف و مقررات حمل و نقل زمینی ماده های زیر را تعریف کرده است.
ماده یک حمل و نقل زمینی
معانی کلمات و اصطلاحات به کار رفته در این مقررات به شرح ذیل می باشد:
الف) وسیله نقلیه
وسایل موتوری و غیر موتوری که برای جابه جایی انسان و کالا در راه به کار می رود.
ب) خودرو
هر نوع وسیله‌ی نقلیه قابل حرکت در راه ها که نیروی محرکه آن از موتور باشد، به استثنای وسایل نقلیه ریل رو.
پ) کامیون
وسیله نقلیه موتوری باری که قسمت بارگیر آن به صورت پیوسته به شاسی متصل است و ظرفیت وسیله نقلیه با بار بیشتر از 6 تن باشد.
در این لینک اطلاعات خوبی در مورد تناژ بار به دست میارید.
ت) کامیون کشنده
وسیله نقلیه باری است که یدک و یا نمیه یدک را به دنبال خود کشیده و به حرکت در می آورد.
ث) کامیون فوق سنگین
انواع خودرو و ادوات مربوط است که توانایی حمل محمولات و زین با وزن ناخالص بالاتر از 40 تن و حجیم را داشته باشد.
ج) وسیله نقلیه مفصل دار
وسیله نقلیه‌ای است که شامل یک کشنده و با وسیله نقلیه موتوری و یک یدک یا نیمه یدک متصل به آن باشد.
چ) تریلی
وسیله نقلیه مفصل داری است که شامل کشنده و نیمه یدک متصل به آن می باشد.
ح) اتوبوس
وسیله نقلیه مسافربری که حداکثر ظرفیت سرنشین آن براساس استاندار حداقل فضای مورد نیاز سرنشین در نظر گرفته شده باشد.
خ) محور ( اکسل )
سیستم و یا قسمتی از وسیله نقلیه می باشد که چرخ های وسیله نقلیه به دو طرف آن متصل شده اند.
د) گروه محوری
به یک یا چند محور از وسیله نقلیه که در کنار یکدیگر قرار گرفته و دارای سیستم تعلیق مشترک بوده و فاصله آن ها از یکدیگر کمتر از 2 متر باشند گروه محوری می گویند.
ذ) بار محوری
فشار یا نیروی وزن وارده از سوی هر یک از محور های وسیله نقلیه بر سطح راه را بار محوری گویند.
ر) ظرفیت وسیله نقلیه حمل و نقل زمینی
حداکثر وزن بار با تعداد مسافری که از طرف کارخانه سازنده با تایید وزارت صنعت، معدن و تجارت برای وسیله نقلیه تعیین و در کارت مشخصات وسیله نقلیه درج می گردد.
ز) وزن خالص ( بدون بار )
عبارت است از وزن وسیله نقلیه بدون راننده و مسافر و بار ولی با مخزن پر از سوخت و با ابزارآلاتی که به طور معمول وسیله نقلیه همراه دارد.
ژ) وزن ناخالص ( GVW )
حداکثر وزن وسیله نقلیه به اضافه وزن بار و یا مسافر آن.
س) وزن ترکیبی ( GCW )
حداکثر وزن قابل کشش ( وزن ناخالص وسیله نقلیه + وزن ناخالص یدک ) توسط وسیله نقلیه باربری.
ش) یدک ( تریلر )
عبارت از وسیله نقلیه ای است که با یک وسیله نقلیه موتوری کشیده می شود.
ص) نیمه یدک ( نیمه تریلر )
عبارت از یدکی است که به یک وسیله نقلیه دیگر به طوری متصل می گردد که بخشی از وزن بار آن بر روی کامیون یا کامیون های کشنده قرار گرفته و حمل می شود.
ض) کد وسیله نقلیه
کد وسیله ملاک طبقه بندی وسایل نقلیه می باشد بدین صورت که دو رقم اول نوع و تعداد محور وسیله نقلیه (4 اتوبوس، 5 کامیون و 6 کشنده)، دو رقم بعدی در وسایل نقلیه مفصل دار نوع و تعداد محور یدک و نیمه یدک متصل به آن (7 یدک و 8 نیمه یدک) و دو رقم آخر تعداد کل چرخ های وسیله نقلیه می باشد.
ط) حروف لاتین همراه با کد وسیله نقلیه در جداول حمل و نقل زمینی
حرف R نشان دهنده لزوم دارا بودن لاستیک رادیال با عرض حداقل 36/5 سانتی متری برای محورهای دو چرخ.
حرف S نشان دهنده این است که وسیله نقلیه دارای دو محور در گروه راهنما می باشد.
حرف W نشانگر آن است که محور های عقب تریلر دارای یک محور دو چرخ می باشد.
حرف L به معنی آن است که فاصله دو محور کنار هم در تریلر بیشتر از دو متر می باشد.
حروف A,B,C,D : معرف گروه های محوری مختلف وسایل نقلیه می باشند.
ماده 2 حمل و نقل زمینی
ابعاد مجاز تردد وسایل نقلیه در راه های کشور به شرح زیر می باشد:
الف: طول
حداکثر طول مجاز تردد آزاد وسایل نقلیه باری با بار و مسافری در راه ها به شرح جدول شماره 1 تعیین می گردد.
توضیح : حداکثر طول مندرج در جدول بزرگترین طول از ابتدا تا انتهای وسیله نقلیه با بار آن می باشد.
تبصره : حداکثر میزان جلوآمدگی بار از مرکز اولین محور وسیله نقلیه 1/50 متر و حداکثر میزان بیرون ماندگی بار از مرکز آخرین محور وسیله نقلیه در کامیون ها 3 متر و در تریلی ها 5 متر می باشد.
وسیله نقلیه ای که میزان بیرون ماندگی و یا جلوآمدگی بار آن ها بیش از مقادیر فوق باشد، تردد آنها تحت هر شرایطی در راه های کشور ممنوع می باشد.
ب: عرض
حداکثر عرض مجاز تردد آزاد در راه ها برای کلیه وسایل نقلیه باری با بار و مسافری بدون در نظر گرفتن آیینه ها و چراغ های جانبی 2/6 متر می باشد.
ماده 3 حمل و نقل زمینی
اوزان مجاز تردد وسایل نقلیه در راه های کشور به شرح ذیل تعیین می گردد.
الف: بار محوری
حداکثر فشار وارده از محور های وسایل نقلیه ( باربری و مسافربری ) بر سطح راه نباید از حدود جدول شماره 2 تجاوز نماید:
در صورتی که فاصله مرکز تا مرکز دو محور از یکدیگر بیش از دو متر باشد هر محور به عنوان محور منفرد در نظر گرفته می شود.
لاستیک محور هایی از گروه های منفرد، زوج و تریوله که دارای دو چرخ در هر محور هستند باید از نوع رادیال با عرض حداقل 36/5 سانتی متر باشد در غیر این صورت به ازای هر محور یک تن از وزن مجاز گروه محوری کسر خواهد شد.
تبصره : حداکثر میزان بیرون ماندگی بار از عرض بارگیر وسایل نقلیه نباید از هر طرف بیش از 30 سانتی متر باشد.
ارتفاع : حداکثر ارتفاع مجاز تردد در راه های کشور بجز محور های هراز و چالوس برای کلیه وسایل نقلیه باری با بار و مسافری از سطح زمین تا بالاترین قسمت بار یا وسیله نقلیه 4/5 متر می باشد.
تبصره: در صورتی که در محور هایی محدودیت ارتفاعی ایجاد گردد و ارتفاع مجاز تردد در آن محور ها کاهش یابد مراتب از طریق سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای اطلاع رسانی خواهد گردید.
در ادامه با ما همراه باشید تا ماده های دیگر حمل و نقل زمینی را بررسی کنیم.
