اهمیت ترانزیت کالا در صنعت حمل و نقل و ترابری اگر در جوامع اولیه و ابتدایی، فقط به عنوان پدیده ای در حد رفع نیاز داخلی و به هر حال اجتناب ناپذیر مطرح بوده، بی تردید با گسترش جوامع مزبور در شکل امروز و توسعه و تسهیلات روز افزون ارتباطات و ضرورت تعامل و تبادل اطلاعات و مبادله کالاهای محصول تکنولوژی پیشرفته و علاقمندی کشورهای صنعتی، به لحاظ رقابت، در تصرف بازارهای جهانی، اهمیت این صنعت از حد و مرز اولیه داخلی فراتر رفته و در حالت بین المللی خود، از جهت اقتصادی به عنوان یک صنعت مهم سرمایه ای، اشتغال زا و ارزآور مطرح است.
اصولاً هر کشوری با توجه به شرایط و مقتضیات خود نسبت به تهیه منابع درآمدزا روش هایی را در پیش می گیرد.
اما کشور ایران به دلیل وابستگی شدید اقتصادی، به درآمد حاصل از فروش نفت، آنچنان که باید و شاید، به دنبال دیگر منابع درآمدی که بتواند جایگزین درآمد حاصل از فروش نفت باشد، نبوده است. ترانزیت یکی از این فعالیت های درآمدزا است که به طور مستقیم و غیر مستقیم تاثیر زیادی بر اقتصاد ایران خواهد گذاشت.
ترانزیت
ترانزیت یکی از شاخص های توسعه کشور محسوب می گردد و می توان از آن به عنوان یکی از منابع درآمدی برای کشور و یکی از راههای ایجاد اشتغال، برای جوانان استفاده نمود. می توان اهمیت ترانزیت را در ابعاد مختلف، به شرح زیر برشمرد و مورد تجزیه و تحلیل قرار داد :
- بُعد منافع مالی و اقتصادی
- بُعد اشتغال زائی و ایجاد بازارکار در کشور
- بُعد امنیتی برای کشور
- بُعد فرهنگی
- بُعد سیاسی
اهمیت ترانزیت از بُعد منافع مالی و اقتصادی
ترانزیت همانطوری که اشاره شد، می توان یکی از منابع ارزآور برای کشور باشد که با توجه به ظرفیت های موجود و جایگاه استراتژیک و موقعیت ایران، بایستی جایگاه و سهم مناسبی در اقتصاد کشور داشته باشد.
منافع مالی حاصله از ترانزیت خارجی صورت های مختلفی داشته که به طور مستقیم و غیر مستقیم درآمدهایی را نصیب کشور می نماید که میتوان به تعدادی از آن ها به شرح زیر اشاره نمود :
- کسب درآمد ارزی قابل توجه از طریق رفت و آمد وسائط نقلیه و حمل بار و مسافر توسط سازمان ها و موسسات ذی‌مدخل مانند سازمان بنادر، راه آهن، هواپیمایی و ناوگان جاده ای کشور.
- کسب درآمد ارزی ناشی از دریافت هزینه های تن، کیلومتر، دوزبلاغ، تفاوت سوخت و صدور ویزا برای رانندگان و مسافرین ترانزیتی.
- کسب درآمد ریالی و ارزی، ناشی از خدمات بیمه‌ای، بانکی، فورواردری، کریری، تخلیه و بارگیری و انبار داری.
- کسب درآمد ارزی بسیار بالا، ناشی از انجام ترانزیت مواد سوختی از طریق سوآپ توسط شرکت ملی نفت ایران و فعالیت مخزن داری در بخش خصوصی یا دولتی.
بنابراین با توجه به مطالب مطروحه فوق و همچنین به قرار گرفتن کشور ایران در چهار راه ترانزیتی شرق و غرب که به خودی خود مزیت های پیدا و پنهان بسیار دارد، با فعال سازی طرح ترانزیت محور شرق می توان رونق اقتصادی در این منطقه مهم و استراتژیک برقرار کرد، لذا مشاهده می شود که ترانزیت یکی از منابع ارزآور برای کشور بوده به طوری که در سال 82 درآمدی که از طریق ترانزیت نصیب کشور شده، حدود دو میلیارد دلار برآورد شده است.
| همچنین بخوانید : مراحل گردش کار راننده ترانزیت بین المللی |
اهمیت ترانزیت از بعد اشتغال زائی و ایجاد بازار کار در کشور
با توجه به بررسی های کارشناسی در صنعت ترانزیت، با عبور کالا از خاک ایران امکان ایجاد فرصت های شغلی با هزینه کم را داشته، به طوری که طبق برآورد کارشناسان، عبور هر یک میلیون تن کالا از کشور برای حدود 20 هزار نفر فرصت شغلی مناسب ایجاد می کند.
کالایی که قرار است از کشور ما ترانزیت شود، کالایی است که مبدا و مقصد آن کشور دیگری است.
بنابراین وقتی کالا با کامیون وارد کشور می شود و قرار است از کشور ما عبور کند، احتیاج به یک سری خدمات جانبی از جمله سرویس ها و تاسیسات مانند تعمیرگاه ها، پمپ بنزین ها، هتل ها و استراحتگاه ها، مکان های تفریحی، فروشگاه ها، رستوران ها و…
دارد که خود این موضوع سبب رونق مشاغل جانبی می گردد.
به علاوه از دیگر مشاغلی که غالباً همراه با توسعه ترانزیت کالا رونق می یابد، بانک های تجاری، شرکت های بیمه و نیز حضور گروه های کاری متعدد با تخصص های کاری متنوع است.
اهمیت ترانزیت از بعد امنیتی برای کشور
ترانزیت کالا علاوه بر دستاوردهای اقتصادی، امنیت کشور های منطقه را به هم گره زده و باعث افزایش ضریب امنیتی کشور می شود.
بدون شک علت اصلی افزایش میزان ترانزیت اتخاذ سیاست تنش زدائی از سوی دولت بوده و اینکه از بسیاری جهات به دنیا نشان داده که می خواهیم روابط اقتصادی و سیاسی با آنان برقرار کنیم. اجرای کنواسیون های بین المللی گونه ای دیگر از ابزارهای ایجاد امنیت برای کشور هستند.
رئیس کل وقت گمرک ایران در این باره می گوید : « ایران به دلیل عضویت در کنوانسیون های بین المللی متعهد است حداکثر تسهیلات را برای ترانزیت کالا فراهم کند، در غیر این صورت به راحتی از دستاوردهای اقتصادی، امنیتی و سیاسی آن محروم خواهد شد. چون افزایش حجم کالاهای ترانزیتی علاوه برا اهمیت اقتصادی باعث ایجاد امنیت و فراهم آمدن نوعی وجهه سیاسی – اقتصادی برای کشورهای می شود ».
بنابراین ما شاهدیم که کشورهای قرار گرفته در مسیرهای ترانزیتی مهم و عبوری کالا در دنیا غالباً کمتر دچار بحران های مصنوعی و ساختگی از سوی قدرت ها واقع شده و از لحاظ سیاسی نیز افزایش کالاهای ترانزیتی در کشور موجب مراوده و تعاملات بیشتر مسئولین کشورهایی که در امر ترانزیت دخیل هستند می گردد و در نتیجه با وضعیت فرهنگی، سیاسی و اجتماعی یکدیگر بیشتر آشنا شده و این امر در مناسبات سیاسی کشورها تاثیر قابل توجهی خواهد داشت.
تجربه بشری نشان می دهد، که رشد و توسعه اقتصادی هر جامعه ای پیش از آنکه یکسره متکی به پول و سرمایه و فن آوری باشد، وابسته به رفتارها و هنجارهای آن جامعه است.
سهم و نقش عناصری چون امنیت، آزادی و اعتماد در تعامل حکومت ها و مردم، در جامعه های گوناگون، بیشترین نقش و سهم را در پیش بردن ابعاد توسعه دارد.
اهمیت ترانزیت از بُعد فرهنگی
صرف نظر از جنبه های اقتصادی و مالی ترانزیت، برخی آثار فرهنگی و اجتماعی نیز از این فرایند نصیب کشورهای ترانزیت کننده می شود.
به این صورت که در مناطق تردد تجار و مسافرین، ارتباطات فرهنگی و فنی به وجود می آید و مسیر ترانزیت می تواند در این خصوص تحولات بدیعی را ایجاد نماید که ره آورد این تماس ها می باشد، به طوری که جاده معروف ابریشم که قرن های متمادی دو کرانه خاوری و باختری دنیای تمدن کهن را از «شیان» در چین تا انطاکیه در خاورمیانه به هم پیوند می داد، صرفاً راه تجارت و توجه به شئون مادی و اقتصادی مردم این سامان نبود، جاده ابریشم بستر گفت و گو‌ها، داد و ستد های فرهنگی و هنری و مبادلات فکری و علمی و معنوی نیز بود.
اهمیت ترانزیت از بُعد سیاسی
عبور کالاهای ترانزیتی از داخل یک کشور نه تنها از لحاظ اقتصادی، درآمدزائی و ایجاد اشتغال حائز اهمیت است، بلکه نشان دهنده اعتبار سیاسی کشور در جامعه بین المللی و بازرگانی جهانی است.
| همچنین بخوانید : ایرو | اتحادیه بین المللی حمل و نقل جاده‌ای
همچنین بخوانید : نکات هشدار دهنده ترانزیت کالا | 7 بخش در حمل و نقل بین المللی |
