باب اول
مقررات قانونی ترانزیت
قوانین و مقررات ناظر بر عملیات ترانزیت را می توان از دو منظر داخلی و بین المللی مورد بررسی قرار داد.
قوانین و مقررات داخلی
که خود به دو دسته قوانین خاص و قوانین عام قابل دسته بندی می باشد، به طوری که در این فعالیت می توان گفت علاوه بر قوانین و مقررات خاص، ضوابط و قوانین و مقررات عامی نیز ناظر بر فعالیت متصدیان حمل و نقل و متقاضیان ترانزیت می باشد، که مهم ترین آن ها اعم از عام و خاص عبارتند از :
- بخش هایی از قانون مدنی ( از جمله مواد 513، 516، 517 )
- بخش هایی از قانون تجارت ( از جمله باب هشتم )
- بخش هایی از قانون مسئولیت مدنی
- بخش های از قانون الزام شرکت ها و موسسات ترابری جاده ای به استفاده از صورت وضعیت مسافری و بارنامه
- بخش هایی از قانون امور گمرکی و آئین نامه اجرایی آن
- بخش هایی از قانون مقررات صادرات و واردات و آئین نامه اجرایی آن
- بخش هایی از قانون مجازات مرتکبین قاچاق
- بخش هایی از قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی راجع به قاچاق کالا، ارز و آئین نامه اجرایی آن
- قانون مجازات عاملین مختلف در امر حمل و نقل کالا
- قانون عبور کالا از قلمرو جمهوری اسلامی ایران و آئین نامه اجرایی آن که صرفاً در رابطه با ترانزیت خارجی کالا می باشد.
- آئین نامه اجرائی حمل و نقل جاده ای مواد خطرناک
قوانین مزبور همراه با مقررات ناظر بر تردد وسائط نقلیه خارجی، شرایط عمومی صنفی، شرایط ظهر بارنامه، آئین نامه تاسیس و فعالیت شرکت های حمل و نقل بین المللی کالا و … شرایط و ضوابط کلی و عام ناظر به این فعالیت و نحوه انجام عملیات ترانزیتی در ایران را در برگرفته که مطالعه دقیق آن ها، علاقه مندان را به چگونگی اجرای این عملیات آشناتر می سازد.
قوانین و مقررات بین المللی
این قوانین و مقررات از دیدگاهی شامل کنوانسیون ها و موافقت نامه ها و مقررات بین المللی نشریات اتاق بازرگانی بین المللی ( ICC ) و مقررات اینکوترمز می باشد.
کنوانسیون ها و مقررات بین المللی عبارتند از :
- کنوانسیون های دریایی از جمله کنوانسیون های وین، مقررات لاهه و پروتکل اصلاحی آن، کنوانسیون های سولاس، مارپل، نجات و آلودگی دریا و کنوانسیون های کالاهای خطرناک دریایی و …
- کنوانسیون های حمل و نقل زمینی، شامل کنوانسیون جاده ای CMR و کنوانسیون ریلی COTIF و CIM می باشند. همین طور کنوانسیون های ناظر بر حمل و نقل کالا و مواد خطرناک که در حمل ریلی RID و در حمل جاده ای ADR نامیده می شوند.
- کنوانسیون های هوایی، کنوانسیون ورشو و ملحقات آن
- کنوانسیون های گمرکی حمل و نقل مانند، کنوانسیون تیر و کنوانسیون گمرکی کانتینرها.
باب دوم
سازمان های ناظر و مرتبط با عملیات ترانزیتی در ایران
با ملاحظه و مطالعه قوانین خاص و عام داخلی، نام بیش از 25 وزارتخانه، نهاد و سازمان دولتی را می بینیم که هر کدام در ارتباط با امر ترانزیت کالا و مسافر از کشور دارای وظیفه و مسئولیتی شده اند، لذا می توان گفت که مهمترین ادارات، نهادها، موسسات و سازمان هایی که به نوعی در فعالیت های حمل و نقل بین المللی و ترانزیت کالا و مسافر دخالت و نظارت دارند عبارتند از :
- گمرک ایران
- شورای عالی هماهنگی ترابری کشور
- وزارت راه و ترابری
- سازمان بنادر و دریانوردی
- شرکت راه آهن
- سازمان هواپیمایی کشوری
- سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای
- اتاق بازرگانی و صنایع و معادن
- شورای هماهنگی امور کارنه تیر
- کانون جهانگردی و اتومبیل رانی ایران
- شرکت ملی انبارهای عمومی
- وزارت اطلاعات
- وزارت کشور
- وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
- وزارت امور اقتصادی و دارایی
- وزارت نفت
- وزارت بازرگانی
- وزارت جهاد کشاورزی
- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
- وزارت امور خارجی
- وزارت ارشاد اسلامی
- نیروی انتظامی
- اداره گذرنامه
- بانک مرکزی ایران
- بیمه مرکزی و شرکت های بیمه
- سازمان انرژی اتمی ایران
- انجمن های صنفی
- دادگستری و دادگاه های انقلاب
- سازمان تعزیرات حکومتی
- شرکت های بازرسی
- کمیته ساماندهی، هماهنگی و توسعه ترانزیت
- شورای ساماندهی مبادی ورودی و خروجی مجاز زمینی کشور
هر چند که بر اساس مصوبه هیات محترم وزیران مسئولیت ساماندهی، هماهنگی و توسعه ترانزیت بر عهده وزارت راه و ترابری می باشد، اما همان طوری که مشاهده می شود، ارگان های متعددی درکشور و در ترانزیت کالا موثرند.
بنابراین هرگونه اقدام از سوی این ارگان ها می تواند بر روی TRANSIT کالا تاثیرگذار باشد و همچنین سیاست های اتخاذ شده از سوی هر کدام از سازمان ها و ارگان های فوق بر روی ترانزیت کالا از کشور تاثیر بسزایی خواهد گذاشت.
اگرچه تمامی سازمان های فوق در این نکته متفق القول هستند، که ترانزیت از کشور ما بسیار حائز اهمیت است، حتی مسئولان مملکتی نیز به اهمیت و نقش ترانزیت و عبور کالاهای ترانزیتی از کشور و کمک به کشور های همسایه برای تامین بخشی از نیاز های آنان از طریق مسیر ایران اذغان و تاکید دارند تا موانع ترانزیت در کشور کاهش یابد، لذا به این دلیل هر یک از سازمان های یاد شده تلاش دارند تا از طریق کمیته ساماندهی و توسعه ترانزیت برنامه هایی را در جهت کاهش زمان ترانزیت ارائه نمایند.
باب سوم
تعاریف و انواع TRANSIT و ضوابط قانونی حاکم بر آن ها در ایران
ترانزیت TRANSIT از لحاظ لغوی از دو جزء TRANS به معنی از میان یا از طریق و جزء IT با نقش فعل به معنی رفتن و یا بودن است.
بنابراین TRANSIT در کل به معنی گذر دادن یا گذری بردن است.
از لحاظ قانونی، خصوصاً قانون و مقررات گمرکی، ترانزیت رویه ای است گمرکی، که به معنی انتقال کالای گمرک نشدهه از یک گمرک خانه مبدا به گمرک خانه مقصد تحت نظارت گمرک اطلاق می شود.
این رویه به دو دسته تقسیم می شود :
- ترانزیت خارجی
پاساوان خارجی
- ترانزیت داخلی
پاساوان داخلی
که در مقاله ی بعدی به طور کامل توضیح داده می شود.
| همچنین بخوانید : اهمیت ترانزیت کالا در ایر ان |
