بسته بندی کالا

 

جابه جایی و بسته بندی کالا از نقطه ای به نقطه ی دیگر از زمان خلقت انسان های اولیه تا عصر حاضر به دلیل نیاز های بشری وجود داشته است.

براساس طبقه بندی های مرسوم در جهان توسط سازمان ملل متحد، کالا را می توان به پنج گروه اساسی تقسیم بندی کرد:

1. کالاهای صنعتی ( ماشین آلات، یخچال، ترانسفورماتور و …)

2. کالاهای کشاورزی ( گندم، جو، برنج و …)

3. کالاهای معدنی (ذغال سنگ، آهک، انواع سنگ و…)

4. کالاهای دامی (گوشت، ماهی و …)

5. کالاهای نفتی (بنزین، گاز، گازوئیل و …)

کالاها در انواع گوناگون و به اشکال مختلف در جامعه وجود دارد ولی هر یک از آن ها را می توان در یکی از گروه های پنج گانه فوق طبقه بندی نمود.

طبقه بندی و گروه بندی های دیگری نیز از کالاها وجود دارد مانند کالاهای مصرفی و غیر مصرفی که تعاریف خاص خود را در بازرگانی و تجارت دارند.

طبقه بندی کالا در حمل و نقل

از دیدگاه حمل و نقل تقسیم بندی کالاها در سه گروه اساسی انجام می شود که عبارتند از

کالاهایی با بسته‌بندی “packed cargo”

به مجموع کالاهای عمومی که با بسته‌بندی حمل می شوند اطلاق می گردد مانند لوازم خانگی، لوازم یدکی و …

کالاهای بدون بسته بندی “unpacked cargo or loose cargo”

به مجموع کالاهای بدون بسته‌بندی و غیر فله مانند تیر آهن، ماشین آلات، خودرو و …اطلاق می گردد. این نوع از کالاها دارای شکل خاصی نبوده و معمولا همان گونه که تولید می شوند حمل می گردند.

کالاهای فله “bulk cargo”

به مجموع کالاهایی که شکل خاص ندارند و با شکل هر ظرفی که در آن ریخته می شوند، در می آیند، اطلاق می گردد. این نوع از کالا نیز همان طور که تولید می شود حمل می گردد.

کالاهای فله به دو گروه تقسیم می شوند:

• فله مایع (wet B.C) مانند بنزین و گازوئیل و…
• فله خشک (dry B.C) مانند سیمان، گندم و…

ضرورت بسته بندی کالا

بسته بندی لازمه عرضه هر کالایی است.

در واقع با یک بسته‌بندی خوب می توان جلب نظر بیشتری از مشتری کرد، در حالی که در کشور ما صنعتگران و کسانی که در امر تولید کالا فعال هستند، به تازگی متوجه این مهم شده اند.

پیش از این بسته‌بندی فقط به برخی از کالا ها محدود می شد در حالی که امروزه همه به دنبال بهترین نوع بسته بندی برای کالاهای خود هستند که میزان نیل به این هدف متناسب با هزینه ای است که صرف آن می شود. به هر حال مهم این است که مصرف کننده حاضر است در قبال جنس بهتر، پول بیشتری بپردازد، به خصوص اگر نوع بسته‌بندی، آن کالا از سایر کالاهای مشابه متمایز کند.

در فرهنگ ما هنوز بسته‌بندی جایگاه لازم خود را پیدا نکرده و نتوانسته تاثیر گذار باشد. در واقع بسیاری از صنعتگران ما بسته بندی، حمل و نقل، محکم بودن در مقابل ضربه و در نهایت شناخت مصرف کننده، مواردی است که باید از سوی کسانی که در امر تولید فعال هستند، مورد توجه قرار گیرد. به همین دلیل لزوم بسته‌بندی برای انواع کالا چه برای مصرف داخلی و چه برای صادرات خارجی لازم و ضروری به نظر می رسد.

بسته بندی در ایران

بسته‌بندی در ایران خیلی دیر به عنوان یک صنعت شناخته و پذیرفته شد و به همین واسطه، دستگاه های بسته‌بندی نیز خیلی دیر به کشور وارد شد. در وهله اول وقتی صحبت از بسته‌بندی می شود، اولین چیزی که به ذهن می رسد بسته‌بندی کالا با کارتن است در حالی که امروزه در صنایع بسته‌بندی دنیا، تحول و تنوع چشمگیری بوجود آمده است.

بسته بندی دارای موارد مختلفی است و عملا کارکردهای بسیاری را شامل می شود. در سالین دور برای صادرات پارچه از گرانت استفاده می کردند که به تدریج به دلیل افزایش صادرات و همچنین در اثر مراودات و استفاده از اجناس خارجی بسته‌بندی ها شکل مناسب تری پیدا کرد.

توجه داشته باشید وقتی بسته‌بندی از کیفیت مناسبی برخوردار شد به طور قطع در کیفیت و نوع کالا هم تاثیر خواهد داشت.

بسته‌بندی در ایران تا رسیدن به نوع رقابتی، فاصله بسیار دارد. این مسئله سبب شده تا بسته‌بندی با انواع مختلف و کارکردهای آن تعریف شود.

انواع بسته بندی کالا

بسته‌بندی دارای انواع مختلفی است که هر یک به نسبت نوع کالا مورد استفاده قرار می گیرد. از پاک نامه تا کارتن های بزرگ، می توان به عنوان نوعی بسته‌بندی کالا یاد کرد. با پیشرفت های روز افزون علم و فن آوری، در بسته‌بندی هم از نظر کیفیت تحولاتی صورت گرفته است. استفاده از پلاستیک در حال حاضر جزو لاینفک این صنعت به شمار می رود.

البته به اعتقاد برخی، بهترین انتخاب در بسته‌بندی کالا، استفاده از پلاستیک است چون برتری های غیر قابل انکاری نسبت به سایر مواد دارد و توانسته بخشی از بازار رقابتی بسته‌بندی را از آن خود کند اما نوع کالایی که به وسیله پلاستیک بسته‌بندی می شود نیز در این امر بسیار موثر است. در واقع اجناسی که نیازمند جریان هوا هستند، قابلیت اینکه با پلاستیک بسته بندی شوند را ندارند همانند مواد خوراکی.

بسته‌بندی دارای کارکردهای متفاوتی است. هر محصول پس از تولید و بسته بندی به دست مصرف کننده می رسد، یعنی وقتی مصرف کننده یک یخچال خریداری می کند، بسته‌بندی شده است. حتی یک شکلات یا بیسکویت، دارای بسته‌بندی خاص خود است. بسته بندی، نوعی اطمینان حاصل کردن از نو بودن کالاست، اگرچه این مساله عمومیت ندارد و حتی می توان در مغازه هایی هم که کالاها تا زمانی که به دست مصرف کننده برسد چند بار بسته‌بندی می شود و در واقع کارکردهای بسته بندی به چند دسته مواد غذایی، صنعتی و حفاظتی تقسیم بندی می شود.

بسته بندی مواد غذایی

بسته‌بندی مواد غذایی خود دارای انواع مختلفی است، کارتن، کاغذ، مقوا، جعبه، پلاستیک و … هر یک به نوبه خود در مواد مختلف مورد استفاده قرار می گیرد مثلا یک شکلات ابتدا در لفاف کاغذ پیچیده می شود. بعد یک بسته‌بندی دیگر انتخاب می شود و در مرحله بعد در جعبه هایی به تعداد مختلف بسته‌بندی شده و در نهایت برای حمل و نقل، چند جعبه را در یک کارتن قرار می دهند. مواد غذایی بیش از کالاهای دیگر به بسته‌بندی نیاز دارد. در مواقع نداشتن بسته‌بندی به فاسد شدن و خرابی مواد خوراکی کمک می کند اما این نکته در همه موارد صدق نمی کند مثل انواع نوشابه و یا آب میوه.

طبقه بندی جهانی کالا در صنعت

بسته بندی در صنعت هم متداول است. انواع لوازم خانگی، لوازم صنعتی، لوازم ساختمانی و حتی دستگاه های صنعتی نیز بسته بندی می شود. باید توجه داشت دستگاه هایی که در چرخه تولید مورد استفاده قرار می گیرند برای بسته بندی به موادی محکم تر نیازمندند تا در حمل و نقل کمترین ضربه به آن ها وارد شود که اغلب در این گونه موارد از کارتن و چوب استفاده می کنند.

بسته بندی کالا و حفاظت

بعد دیگر بسته بندی نوع حفاظتی آن است که سبب می شود کالا در مقابل انواع خطرات محافظت شود. هرچه بسته بندی از جنبه های زیبایی شناسانه بیشتری برخوردار باشد در جذب و جلب مخاطب تاثیر بیشتری دارد.

در بازار رقابتی ابتدا باید شناخت کاملی از مخاطب و مصرف کننده داشت. اینکه مصرف کنندگان از چه نوع کالا و به چه میزان مصرف دارند، مهمترین اطلاعاتی است که تولید کنندگان باید از آن مطلع باشند. اگر به این موضوع آن گونه که شایسته است اهمیت داده شود، می توان در عرصه بازارهای خارجی هم رقابت کرد. اگر بسته بندی ها شکیل و بهداشتی باشد، می توان در همه جای دنیا عرضه گردد.

کامیون، هواپیما، کشتی و خطوط ریلی و جاده ای همه و همه وسایلی هستند که در جهت حمل و نقل کالا مورد استفاده قرار می گیرند. بنابراین با تنوعی که در زمینه حمل کالاها وجود دارد، بسته بندی باید به گونه ای باشد که نوع و کیفیت کالا تغییر نکند.