بیمه نامه باربری و بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل دو نوع از متداول ترین پوشش های بیمه ای هستند که برای جبران خسارت حمل و نقل کالا در کشور موجود هستند.
بیمه نامه باربری
در بیمه نامه باربری داخلی صاحبان کالا جهت تحت پوشش قرار دادن محموله‌هایی که مبداء و مقصد حمل آنها یکی از شهرهای ایران می باشد آن را تهیه و خطرات تحت پوشش آن شامل خطرات اصلی و خطرات اضافی می باشند.
بیمهگذار بیمه نامه باربری صاحبان کالا اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی بوده و از لحاظ نوع پوشش، این بیمه در زمره بیمه های اموال می باشد.
خطرات اصلی تحت پوشش بیمه نامه باربری
- آتش سوزی؛
- حادثه وسیله نقلیه شامل تصادف، تصادم، واژگون شدن و سقوط وسیله نقلیه؛
- خطرات اضافی تحت پوشش بیمه باربری.
این خطرات بر حسب نیاز بیمهگذار به خطرات اصلی اضافه می شود و رایج ترین آن ها عبارتند از:
- سرقت کلی محموله با وسیله نقلیه
- خسارات ناشی از تخلیه و بارگیری
- خسارات ناشی از پرتاب شدن کالا از روی وسیله حمل
- خسارات ناشی از آبدیدگی
- خطر غرق کالا در حمل دریایی بین بنادر و جزایر ایرانی با کشتی طبقه بندی شده.
بدیهی است هرچه خطرات تحت پوشش افزایش یابد حق بیمه نامه باربری پرداختی توسط بیمه گذار بیشتر خواهد شد.
شرایط عمومی بیمه نامه باربری داخلی
شرایط عمومی بیمه باربری داخلی برای شرکت های مختلف بیمه متفاوت است.
بندهای مهم و مشترک شامل موارد زیر است:
- بیمهگذار موظف است زمان و تاریخ دقیق حمل کالا را به شرکت بیمه اعلام کند.
- ارزش کالای بیمه شده از طرف فرد بیمهگذار باید به شرکت بیمهگر اعلام شود. در صورتی که قیمت اعلام نشود شرکت بیمهگر براساس قیمت مصوب کالا در بازار و کرایه حمل، ارزش نسبی کالای بیمه شده را حساب می کند.
- در صورت مفقود شدن کالا، بیمهگذار سریعا باید آن را به اطلاع شرکت بیمهگر برساند.
- در صورتی که کالا خسارت ببیند، بیمهگذار باید قبل از تحویل گرفتن کالا، این موضوع را به اطلاع شرکت بیمهگر برساند و تقاضای کتبی بازدید برای آن ها ارسال کند.
- بیمهگذار برای درخواست خسارت از شرکت بیمهگر، باید مدارک زیر را به شرکت بیمهگر تحویل دهد:
- اصل بیمه‌نامه
- اصل فاکتور کالای مورد بیمه با درج وزن کالا
- اصل بارنامه
- مکاتبات صورت گرفته بین دو طرف
- گزارش بازدید خسارت
شرکت بیمهگر ظرف مدت ۴ هفته باید مبلغ خسارت وارده را به بیمهگذار تحویل دهد.
شروع و خاتمه تعهدات بیمهگر در بیمه نامه باربری داخلی
اعتبار بیمه نامه باربری از زمانی که کالا روی وسیله حمل برای آغاز حمل بارگیری می شود شروع و هشت روز پس از رسیدن کالا به انبار بیمهگذار در مقصد و یا تحویل آن به گیرنده کالا خاتمه می یابد.
علیرغم مدت اشاره شده، در اغلب موارد کالا پس از حمل و رسیدن به مقصد تحویل گیرنده شده و مدت هشت روز فاصله بین رسیدن کالا به انبار بیمهگذار تا تحویل به گیرنده منتفی است.
خسارت های خارج از تعهدات بیمهگر در بیمه نامه باربری داخلی
بیمه باربری با توجه به گستردگی مجموعه خطراتی که ممکن است محموله بیمه شده را تهدید کند، تعدادی از خسارت ها را پرداخت نمی کند؛ از طریق این لینک می توانید تمام خسارت هایی که تحت پوشش بیمه نامه باربری نیستند را بررسی کنید.
بیمه باربری کدام خسارت ها را پرداخت نمی کند؟ | 14خسارت که بیمه باربری پرداخت نمی کند
بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل و نقل
بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل و نقل یکی از انواع بیمه نامه های مسئولیت است که متصدیان حمل و نقل جهت تحت پوشش بیمه قرار دادن مسئولیت خود در مقابل صاحبان محموله هایی که حمل می کنند، آن را تهیه می نمایند.
بیمهگذار بیمه مسئولیت متصدیان شرکت های حمل و نقل داخلی بوده و از لحاظ پوشش بیمه‌ای در گروه بیمه های مسئولیت محسوب می شود.
خطرات تحت پوشش بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل و نقل
- تصادف و واژگونی وسیله نقلیه و یا برخورد کالا با شی‌ء ثابت
- خسارت های وارد به کالا در اثر پرتاب شدن از روی وسیله نقلیه
- آتش سوزی، صاعقه و انفجار
- سرقت کلی محموله با وسیله نقلیه
در این نوع بیمه نامه، بیمهگر تا 20 درصد تعهدات خود متعهد جبران هزینه های زیر خواهد بود:
- هزینه های لازم و متعارف جهت نجات کالا و جلوگیری از توسعه خسارت پس از وقوع حوادثی که جبران زیان آن در تعهد بیمهگر باشد.
- هزینه دادرسی و دفاع از بیمهگذار که به صورت متعارف در ارتباط با خطرات بیمه شده در مراجع قضایی ثبت شده باشد.
شروع و خاتمه تعهدات بیمهگر در بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل و نقل
تعهدات بیمهگر تحت این قرارداد پس از تکمیل بارگیری کالا در مبدأ، آغاز و همزمان با شروع تخلیه در مقصد مندرج در بارنامه خاتمه می‌یابد.
خسارت های خارج از تعهدات بیمهگر در بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل و نقل
- جعل اسناد
- خیانت در امانت
- هرنوع عمل عمد یا مجرمانه بیمهگذار، راننده و یا کمک راننده وسیله نقلیه
- سیل، طوفان، زلزله، آتشفشان
- جنگ، شورش، اعتصاب، بلوا، ضبط و مصادره
- تشعشعات رادیواکتیو و فعل‌وانفعالات هسته‌ای
- عیب ذاتی و یا خودسوزی کالاها
- هرگونه خسارت غیرمستقیم و عدم‌النفع و کاهش ارزش کالا در بازار
- حمل کالاهای قاچاق و غیرمجاز
- خسارت هنگام تخلیه و بارگیری
- عدم صلاحیت راننده برای رانندگی وسیله نقلیه باتوجه به نوع گواهی‌نامه
- ریزش، روندگی، آبدیدگی، مگر این که ناشی از تحقق خطرات تحت پوشش این بیمه نامه باشد
- کاهش طبیعی وزن محموله
- سرقت قسمتی از محموله و یا هرنوع سرقت ناشی از خیانت در امانت
- فقدان کالا
- تغییر وسیله حمل جز با موافقت قبلی بیمهگر
- خسارت وارده به علامت و بسته بندی کالا
خسارت ناشی از تخلیه و بارگیری و آبدیدگی مشروط به پرداخت حق بیمه اضافی قابل پوشش خواهد بود.
مزیت های بیمه نامه باربری نسبت به بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل و نقل برای صاحبان کالا
- در بیمه نامه های باربری داخلی مورد بیمه شامل محموله می باشد و بیمهگذار صاحب کالا است. اما در بیمه نامه های مسئولیت متصدیان حمل و نقل مورد بیمه شامل مسئولیت متصدیان حمل و نقل در مقابل صاحب کالا بوده و بیمه گذار شرکت حمل و نقل می باشد.
- در بیمه نامه باربری داخلی در صورت وقوع خسارت احتمالی بیمهگر می تواند حق جانشینی خود را نسبت به شرکت حمل و نقل جهت جبران خسارت وارده اعمال کند اما در بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل و نقل داخلی حق جانشینی بطور معمول نسبت به متصدی حمل و نقل لحاظ نمی شود اما ممکن است درمورد مسبب حادثه این حق اعمال گردد.
- بیمه نامه باربری داخلی قرارداد مستقیم بین صاحبان کالا و شرکت های بیمه‌ای می باشد. بنابراین در این نوع قراردادها مذاکرات رو در رو یکی از عوامل موثر در اجرای بهینه مفاد قرارداد و حفظ منافع بیمهگر و بیمهگذار می باشد. ولی در قراردادهای بیمه های مسئولیت متصدیان حمل و نقل، صاحبان کالا در انتخاب بیمهگر هیچگونه نقشی نداشته و برای جبران خسارت می بایست به متصدی حمل و نقل مراجعه و شرکت حمل و نقل نیز قبل از هرگونه پاسخگویی ابتدا از شرکت بیمه خود درخواست جبران خسارت می نماید که این پروسه تا حد زیادی دسترسی صاحبان کالا به حقوق خود را در مواقع وقوع خسارت با مشکلات مواجه می سازند که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.
مشکلات بیمه متصدیان در وقوع خسارت
عدم پرداخت حق بیمه نامه مسئولیت متصدیان حمل و نقل به شرکت بیمه که باعث عدم اعتبار این بیمه نامه می گردد.
عدم ارسال لیست اطلاعات مربوط به کالاهای حمل شده در مهلت تعیین شده در قرارداد بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل، توسط شرکت حمل و نقل که باعث می گردد محموله فوق تحت پوشش این بیمه نامه قرار نگیرد.
عدم رعایت محدودیت های مندرج در قرارداد بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل از طرف شرکت های حمل و نقل و در نتیجه عدم احراز تعهدات در مورد پرداخت خسارت از طرف شرکت بیمهگر مسئولیت.
عدم امکان انتخاب ریسک های مورد نظر صاحبان کالا در قراردادهای بیمه مسئولیت متصدیان حمل و نقل، به دلیل متحدالاشکل بودن این نوع بیمه نامه ها و تدوین شرایط آن از طرف بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
در حالیکه در بیمه نامه های باربری داخلی این امکان وجود دارد که علاوه بر پوشش های اصلی بیمه نامه، خطرات اضافی با انتخاب بیمهگذار و موافقت بیمهگر نیز تحت پوشش بیمه نامه قرار بگیرد.
ناکافی بودن انگیزه پیگیری خسارت از شرکت بیمهگر مسئولیت متصدی حمل و نقل از طرف شرکت حمل و نقل بدلیل نبود منافع مستقیم در تصفیه خسارت. در حالیکه صاحبان کالا در بیمه نامه باربری داخلی بدلیل دارا بودن منافع مستقیم دارای انگیزه کافی جهت پیگیری خسارت هستند.
در بیمه حمل و نقل داخلی به لحاظ آنکه پس از پرداخت خسارت امکان بازیافت خسارت یا بخشی از آن از شرکتهای حمل و نقل و یا شرکت های بیمه آنها وجود دارد رغبت بیشتری در پرداخت خسارت نشان داده می شود و فرایند تصفیه خسارت نیز در زمان کوتاهتری انجام خواهد شد.
خصوصا آنکه برای جبران خسارت وجود واسطه بین صاحبان کالا و شرکت بیمه منتفی است.