در مقاله ی حمل و نقل زمینی نسخه 2 به تعریف کلیات و ابعاد و اوزان مجاز تردد در مقررات حمل و نقل بار در راه ها پرداختیم در ادامه به بررسی ابعاد و اوزان حمل و نقل جاده ای می پردازیم.
الف) مقررات وزن
ماده بیست و سه) شرکت های حمل و نقل ترافیکی موظفند قبل از اقدام به صدور بارنامه و دریافت مجوز ترافیکی، وسایل نقلیه حامل محموله ترافیکی را توزین و اوزان گروه های محوری و وزن ناخالص ( وزن کل وسیله نقایه با محموله ) آن ها را با مقررات حمل و نقل بار در راه ها و جدول شماره … پیوست 1 این دستورالعمل تطبیق نمایند.
وسایل نقلیه ای که بارگیری آن ها مطابق اوزان محوری مجاز صورت نگرفته باشد، تحت هیچ شرایطی مجاز به حرکت و تردد در راه های کشور نیستند.
تبصره 1
در صورتیکه وزن کل تریلی حامل محموله ( وزن محموله + وزن وسیله نقلیه ) بیش از 62 تن باشد محموله بایستی محموله به صورت یک نگله غیر قابل تفکیک بوده و بارگیر بیش از یک نگله ممنوع می باشد.
تبصره 2
پلیس راه در صورت تشخیص یا درخواست سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای استان محل عبور وسیله نقلیه نسبت به کنترل تصادفی اوزان گروه های محوری وسایل نقلیه حامل محمولات ترافیکی در مکانی مناسب و مسطح اقدام و در صورت مشاهده موارد تخلف، مطابق مفاد فصل دهم این دستورالعمل اقدام می نمایند.
در این صورت چنانچه تغییری در محموله و یا نحوه بارگیری آن در طول مسیر رخ ندهد، تعداد دفعات توزین تصادفی وسیله نقلیه در هر مسیر ( مبدا تا مقصد ) نباید از دو بار که بار دوم آن با کسب نظر رییس قرارگاه پلیس راه استان انجام می شود، تجاوز کند.
تبصره 3
توزین وسایل نقلیه ترافیکی بایستی در محل مناسب که دارای سطح صاف به اندازه حداقل 2 برابر طول کل وسیله نقلیه بوده و باسکول ها در سطح تراز قرار گرفته باشد صورت گیرد و در صورت توزین در سطح غیر تراز و بر روی آسفالت براساس میزان خطای مجاز اعلامی از سوی کارخانه سازنده محاسبه می گردد.
ماده بیست و چهارم) تریلرهای کشویی و بارگیرهای پایپ در صورتی که دارای شرایط ماده … باشند در زمره کمرشکن قرار گرفته و می توانند براساس آرایش محوری مطابق اوزان محوری کمرشکن ها موضوع ماده … بارگیری و تردد نمایند.
ماده بیست و پنج) وسایل نقلیه حامل محمولات فوق سنگین می توانند براساس میزان بار محوری و وزن ناخالص مندرج در جداول ذیل از روی ابنیه فنی موجود در مسیر عبور نمایند و تردد وسایل نقلیه حامل محمولات ترافیکی و فوق سنگین خارج از مقادیر جداول یاد شده از روی پل های واقع در مسیر ممنوع بوده و بایستی از کنار گذر پل ها عبور نمایند.
تبصره 1
در حالت عبور با محدودیت بایستی عرض سواره رو بسته شده و وسیله نقلیه حامل محموله به تنهایی از مسیر عبور نماید در این صورت حداکثر سرعت وسیله نقلیه نباید از 10 کیلومتر برا ساعت تجاوز نماید.
تبصره 2
در صورتی که مجموع وزن بوژی و محموله در مورد وسایل نقلیه موضوع این ماده کمتر یا مساوی 96 تن باشد، شرکت های حمل و نقل ترافیکی می توانند با عبور دادن کشنده به دهانه دیگر پل، بوژی و محموله را با حداکثر سرعت 5 کیلومتر در ساعت به وسیله دستگاه وینچ یا بکسل به صورت دهانه به دهانه به طرف دیگر پل بکشند و ادارات راهداری و حمل و نقل جاده ای طول مسی نیز با رعایت مفاد تبصره 1 ماده 26 موظف به همکاری در این خصوص می باشند.
ماده بیست و شش) شرکت های حمل و نقل ترافیکی مجاز نیستند وسایل نقلیه حامل محمولات ترافیکی را از روی پل هایی که به دلایل فنی دارای محدودیت وزن پایین تر از میزان مجاز بارگیری وسایل نقلیه یا گروه محوری آن ها می باشند و یا به دلیل وزن زیاد توان تحمل بار وسیله نقلیه حامل حموله را براساس جدول مندرج در ماده 25 را ندارند، و در مجوز ترافیکی درج گردیده عبور دهند در این صورت بایستی از کنار گذر آن ها عبور نمایند.
تبصره 1
شرکت های حمل و نقل ترافیکی موظفند 24 ساعت قبل از زمان عبور از کنار گذر پل هایی که حق عبور از روی آن ها را ندارند و در مجوز ترافیکی درج گردیده، موضوع را به اداره راهداری و حمل و نقل جاده ای محل اطلاع داده و اداره نیز موظف است حداکثر ظرف یک روز کاری پس از اعلام شرکت حمل و نقل ترافیکی برای عبور از کنار گذر پل ها، اقدامات لازم جهت اعزام نماینده برای نظارت بر عبور محمولات از کنار گذر پل ها در زمان عبور به عمل آورده و نماینده اعزامی مراتب عبور از کنارگذر پل ها را در صورتجلسه مطابق فرم به ضمیمه در دو نسخه تکمیل نمایند.
یک نسخه از فرم تکمیل شده باید تا تخلیه محموله به همراه وسیله نقلیه بوده و در صورت لزوم به منظور کنترل به مامورین پلیس راه ارایه گردد.
تبصره 2
رعایت مفاد این ماده برای حرکت وسایل نقلیه بدون بار الزامی نیست.
تبصره 3
در صورتی که پل های دارای محدودیت واقع در مسیر دارای کنارگذر نباشند و امکان احداث آن نیز وجود نداشته باشد، شرکت های حمل و نقل موظفند از مسیر های جایگزین استفاده کنند.
ماده بیست و هفت) ادارات کل راه و ترابری موظفند در صورت تغییر در ظرفیت باربری پل های حوزه استحفاظی خود مراتب را به انضمام محاسبات فنی لازم به سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای کشور اعلام تا پس از بررسی و تایید در فهرست پل های دارای محدودیت قرار گیرند.
تبصره
تا زمانی که محدودیت ظرفیت پل های موضوع این ماده توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای کشور تایید نشده باشد، هیچ کدام از دستگاه های نظارت کننده ( پلیس راه با اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای استان ) مجاز به جلوگیری از تردد وسایل نقلیه نیستند.
در صورت جلوگیری از تردد وسیله نقلیه، دستگاه نظارت کننده براساس مقررات جاری کشور مسئول جبران هزینه های تحمیل شده به شرکت حمل و نقل ترافیکی و صاحب کالا می باشد.
ماده بیست و هشت) چنانچه محموله ترافیکی از جمله وسایلی نظیر بلدوزر، لودر، گریدر، بیل مکانیکی و … باشد که دارای توان حرکتی مناسب در عبور از کنار گذر پل ها هستند و پل دارای محدودیت کمتر از وزن کل وسیله نقلیه باشد، شرکت های حمل و نقل ترافیکی مجازند، محموله را بدون وارد شدن آسیب و صدمه به تاسیسات راه از کنار پل عبور داده و وسیله نقلیه نیز بدون محموله پس از عبور از روی پل اقدام به سوار نمودن مجدد محموله نماید.
این گونه اقدامات در حمل و نقل ترافیکی به منزله عبور از کنار گذر پل محسوب شده و ادارات راه و ترابری نیز با رعایت مفاد تبصره 1 ماده 26 موظف به همکاری می باشند.
ماده بیست و نه) مسئولیت احداث کنار گذر در مورد پل های واقع در مسیر که دارای ظرفیت محدود باربری هستند، به عهده شرکت حمل و نقل ترافیکی می باشد و ادارات کل راه و ترابری موظفند با شرکت های حمل و نقل در احداث کنار گذر ها به نحوی که تاسیسات و ابنیه فنی راه صدمه وارد ننمایند، همکاری کنند.
تبصره
به منظور اقتصادی بودن احداث کنار گذر ها در مسیرهای مهم حمل و نقل ترافیکی، شرکت های حمل و نقل ترافیکی می توانند تعدادی از کنار گذرها را به صورت دایمی احداث و مسئولیت مرمت و نگهداری آنها را نیز به عهده گیرند.
ب) مقررات طول
ماده سی) بارگیری های کشویی و منفصل ( پایپ ) با طول متغییر که برای حمل بار های طویل استفاده می گردد باید دارای شرایط زیر باشند:
در صورت دارا بودن طول کل بیش از 25 متر و وزن 44 تن محورهای عقب تریلر آن ها باید دارای خاصیت فرمان پذیری همگام با کشنده باشد.
چنانچه طول آن ها از 40 بیشتر و تا 50 متر باشد در بارگیرهای متصل ( پایپ ) باید علاوه بر خاصیت فرمان پذیری دارای صفحه گردان در یک سر بارگیر متصل به محموله باشند.
در صورت داشتن طول بیش از 50 متر در بارگیرهای منفصل ( پایپ ) باید علاوه بر خاصیت فرمان پذیری دارای صفحه گردان در ابتدا و انتهای بارگیر متصل به محموله باشند.
پ) مقررات عرض
ماده سی و یک) محمولاتی که عرض آن هابیش از 9 مترو یا سه برابر عرض وسیله بوده و دارای ارتفاع کل بیش از 4 متر باشند باید با بارگیرهای دارای عرض زیاد ( نیم ساید یا ساید بای ساید ) حمل گردند.
ماده سی و دو) در صورتی که عرض کل وسایل نقلیه بین 4 تا 6 متر باشد، شرکت های حمل و نقل ترافیکی موظفند در طول مسیر مراتب را به مامورین پلیس راه اطلاع داده و نظر پلیس راه را در خصوص لزوم یا عدم لزوم همراهی با وسیله نقلیه دریافت دارند.
ماده سی و سه) در صورتی که عرض محموله و وسیله نقلیه بیش از 6 متر باشد، یکی از وسایل نقلیه متعلق به پلیس راه، وسیله نقلیه حامل محموله ترافیکی را در طول مسیر همراهی و در صورت لزوم نسبت به هدایت ترافیک وسایل نقلیه دیگر و توقف احتمالی آن ها اقدام می نماید.
بنابراین شرکت های حمل و نقل ترافیکی موظفند در طول مسیر هماهنگی های لازم را پلیس راه محل به عمل آورند.
تبصره 1
در راه های فرعی و راه های روستایی و راه هایی که نظارت پلیس راه به صورت دایم در آن ها صورت نمی گیرد، شرکت حمل و نقل ترافیکی موظف است یکی از اسکورت های آموزش دیده را با تمامی تجهیزات و علایم هشدار دهنده مناسب به این کار گمارده و نسبت به هدایت دیگر وسایل نقلیه اقدام کند.
تبصره 2
مامورین پلیس راه می توانند در صورت تشخیص فعالیت اسکورت مربوط به تبصره 1 این ماده را به عهده گیرند و شرکت حمل و نقل ترافیکی نیز موظف به همکاری می باشد.
ماده سی و چهار) در صورتی که محمولات ترافیکی به دلیل داشتن عرض کمتر از عرض بارگیر وسیله نقلیه کنار هم قرار گرفته باشند، تحت هیچ شرایطی نباید از بغل وسیله نقلیه بیرون بمانند.
ت) مقررات ارتفاع
ماده سی و پنج) شرکت های حمل و نقل ترافیکی موظفند قبل از اقدام به دریافت مجوز، مسیر حمل محمولات ترافیکی را از نظر محدودیت های ارتفاعی موجود در مسیر به صورت دقیق بررسی نموده و کلیه محدودیت هایی که دارای ارتفاع مجاز کمتر از ارتفاع وسیله نقلیه و محموله ( نظیر تونلها، زیرگذرها، لوله های آبرسانی، پلهای عابر پیاده با محدودیت های ارتفاعی در محدوده شهری ) بوده و امکان احداث کنارگذر و عبور از آن ها وجود دارد را مشخص نموده و در صورت عدم امکان احداث کنار گذر برای محدودیت های موجود در مسیر از مسیر های جایگزین دیگر استفاده نمایند.
تبصره
مسئولیت هرگونه عواقب و خسارات وارده به مردم، مستحدثات و ابنیه فنی موجود در مسیر ناشی از عبور محموله به عهده شرکت حمل کننده می باشد.
ماده سی و شش) چنانچه ارتفاع وسیله نقلیه و محموله بیش از 6 متر باشد، شرکت های حمل و نقل ترافیکی موظفند در طول مسیر یا در صورت لزوم قطع و وصل مجدد هادیهای برق و تلفن که با جاده تلاقی دارند، اقدام نمایند.
ماده سی و هفت) در صورتی وجود محدودیت های ارتفاعی ( ارتفاع کمتر از ارتفاع کل وسیله نقلیه و محموله ) مربوط به تونل ها و زیرگذرها باشد، شرکت های حمل و نقل ترافیکی موظفند حداقل 24 ساعت قبل از زمان عبور از کنارگذر تونل را به اطلاع اداره راهداری و حمل و نقل جاده ای محل رسانده و در زمان اعلام شده از کنارگذر تونل عبور نمایند.
نمایندگان ادارات راهداری و حمل و نقل جاده ای می توانند به منظور حصول اطمینان از عبور وسایل نقلیه از کنارگذر تونل ها در زمان اعلام شده از طرف شرکت حمل و نقل ترافیکی در محل حاضر و بر عبور وسیله نقلیه از کنارگذر تونل نظارت داشته باشد.
تبصره
رعایت مفاد تبصره 1 ماده 26 در اجرای این ماده در مرود عبور از کنارگذر تونل ها نیز الزامی است.
ماده سی و هشت) در صورتی که ارتفاع وسیله نقلیه و محموله بیش از ارتفاع مجاز قابل عبور در گذرگاه های راه آهن باشد، شرکت های حمل و نقل ترافیکی موظفند جهت عبور از روی ریل مجاور گذرگاه مراتب را به شرکت راه آهن منطقه اطلاع داده و سپس با هماهنگی نماینده شرکت راه آهن منطقه از روی ریل مجاز گذرگاه عبور نمایند.
تبصره
رعایت مفاد تبصره 1 ماده 26 با در نظر گرفتن شرکت راه آ هن منطقه به جای اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده ای در اجرای این ماده الزامی است.
ماده سی و نه) احداث کنارگذر در مورد تونل ها و گذرگاه های راه آهن دارای محدودیت ارتفاع نیز مشمول مفاد ماده 17 این دستورالعمل و تبصره آن نیز می باشد.
ماده چهل) حمل محمولات مرتفع (بلند) که ارتفاع آن ها از سطح زمین پس از بارگیری بیش از 5 متر باشد توسط تریلی هایی که ارتفاع سطح بارگیر (تریلر) آن ها از زمین بیش از 1/2 متر می باشد ممنوع است.
ماده چهل و یک) در صورتی که محمولات ترافیکی به دلیل داشتن ارتفاع کمتر از حد مجاز روی یکدیگر قرار گرفته باشند، ارتفاع کل آن ها تحت هیچ شرایطی نباید از 4/5 متر تجاوز کند.
تجهیزات و علایم هشداردهنده
ماده چهل و دو) برای حرکت وسیله نقلیه حامل محمولات ترافیکی باید خودروهای اسکورت با نصب علایم و تجهیزات هشدار دهنده لازم، دیگر وسایل نقلیه را از تردد وسایل نقلیه ترافیکی آگاه نمایند.
تعداد خودرو های اسکورت مورد نیاز به شرح جدول زیر تعیین می گردد:
